Als blikken konden doden: de staredown
Nederland was er even vol van: de wedstrijd tussen Rico Verhoeven en Badr Hari. Bomen van kerels, met markante gelaatstrekken. Charisma kent bij deze heren geen grenzen.
Vaak is er kritiek op de bokswereld en wordt het in verband gebracht met agressie en onderwereld. Toch vind ik persoonlijk dat er in de professionele bokswereld juist veel wederzijds respect te zien is. Daarnaast zijn de boksers vaak zeer gedreven en rasechte topsporters met respect voor hun tegenstander. Mijns inziens is er meer zinloos geweld in andere takken van sport, maar ieder zijn smaak natuurlijk. Wat vooral mijn aandacht trok in de aanloop naar deze wedstrijd was de zogenaamde "staredown". Dat is het moment waarop de strijders oog in oog komen met elkaar. Ze maken intens en langdurig oogcontact. Heeft dat effect op het spel? Reken maar van YES! (Filmpje niet te zien? Klik op DEZE link)
De zetel van het hart
Ogen, de spiegel van de ziel, de zetel van het hart. Er worden veel poëtische teksten gewijd aan de menselijke kijkorganen. Ogen liegen niet, gewoon omdat ze het niet kunnen! Eerder schreef ik al een blog over non-verbale communicatie (klik HIER) en het maken van oogcontact in relatie tot het leggen van contact met een ander persoon. Intens oogcontact is intiem en soms ook.....intimiderend. Ogen geven informatie over de gemoedstoestand van een persoon. Ze dragen een emotionele boodschap over. In het geval van een staredown is er geen enkele sprake van de communicatie driehoek (klik HIER) die wij normaliter gebruiken in een ontmoeting met een ander. De staredown is een regelrechte confrontatie met het innerlijk en de bijbehorende emoties. Oog in oog met de slechtste kant van je tegenstander. Hartstikke eng, zelfs voor een stoere spierbundel met haren op zijn tanden. Tijdens dat moment is er totaal geen ruimte voor twijfel of angst, ook niet een héél klein beetje.
Je kan je voorstellen dat dit een enorme druk legt op een persoon. Dat is heel vaak ook zichtbaar. Bij de minste twijfel gaat de blik niet verloren, maar doet eerst het lichaam rare dingen met ons. Onder invloed van stresshormonen gaan we bijvoorbeeld wiebelen, bewegen, hijgen. Het lichaam krijgt het signaal in de hersenen dat er gevaar dreigt en wil vluchten, vechten of het verlamd. Wanneer je je bewust bent van dit proces, in het wel mentaal (tijdelijk) te onderdrukken. Dan is er eigenlijk sprake van een acteerspel. Sommige boksers zijn daar ongelofelijk goed in!
Electrisch gedrag
Het gedrag of de uitwerking van stress in combinatie met intens oogcontact kan zorgen voor een niet te onderdrukken lichamelijke explosie, dat wat we in de praktische mensenkennis "elektrisch gedrag" noemen of veranderingsenergie. Men heeft zichzelf op dat moment niet meer in de hand en laat verbaal en non-verbaal vernietigend gedrag zien naar buiten. Dat zijn de momenten die je ook veel ziet in de staredowns. Het is een ontlading van de opgebouwde spanning.
Niet elk mens zal op deze wijze reageren. De mate van reactie is absoluut gerelateerd aan karaktereigenschappen. Dat wil zeggen dat ook niet iedereen de mindset heeft van een bokser en je dus bepaalde geestelijke competenties zal moeten bezitten, naast een talent voor bewegen, om een hele goede te worden. Het opbouwen van het elektrisch gedrag is te versterken, bijvoorbeeld door in beweging te komen met arme en schouders, sarcasme, een over-kritische (non-verbale) houding van de tegenstander, harde muziek en opruiende omgeving. Dat is ook vaak zichtbaar als breekmoment wanneer het tijdens de staredown tot een uitbarsting komt tussen beide partijen. (Filmpje niet te zien? Klik op DEZE link)
Elektrisch gedrag komt helaas ook veel voor buiten de vechtsport, in onze gewone buitenwereld. Vooral politie en zorgpersoneel krijgt er helaas steeds vaker mee te maken. Logisch dat het in deze sectoren gebeurd, aangezien juist daar veel sprake is van spannende situaties en stress van slachtoffers en/of patiënten met de bijbehorende omstanders. Goed om te weten voor deze beroepsgroepen is dat deze krachtige veranderingsenergie ook te verzwakken is. Denk hierbij aan geconcentreerde lichamelijke arbeid (negeren van de tegenpartij), vriendelijke muziek, humor, planmatig/duidelijk zijn, gelatenheid (oogcontact verbreken). Hieronder zie je een filmpje waarbij één van de boksers bij opkomst struikelt. De persoon loopt vervolgens wat klunzig en verlegen door de ring in. Met als gevolg dat de intensiviteit van de staredown verdwijnt en plaatsmaakt voor een lach van beide deelnemers en een giebelig publiek. (Filmpje niet te zien? Klik op DEZE link)
Vooral het verbreken van oogcontact of afwenden van de tegenstander is zichtbaar tijdens staredowns. Soms zelfs maar in een fractie van een seconde. De bokser Mike Tyson geeft zelfs toe hierop aan te sturen om ervoor te zorgen dat zijn tegenstander al voor de wedstrijd met 1-0 achterstaat. Het winnen van een wedstrijd heeft in dat geval wellicht minder te maken met de lichamelijke kracht en meer met het geestelijke spelletje van een goede acteur.