Het is om te huilen: onrust bij baby's

"Nederlandse baby's huilen meer", zegt een artikel op de site RTLnieuws.nl . Volgens de schrijver van het artikel ligt dat soms aan een lichamelijk ongemak van het kindje. Maar, stelt het artikel, nog vaker aan de manier waarop ouders tegenwoordig met hun baby omgaan: ze zouden geen geduld hebben of zelfs "het verleerd zijn om hun kind gewoon even te laten huilen".

Eigenlijk was ik wat ontdaan door het artikel. Want zowel als kinderverpleegkundige in het ziekenhuis, als in mijn praktijk komt ik de onrustige baby regelmatig tegen. Ik kan je vertellen dat ELKE ouder zijn uiterste best doet en alles aanwendt wat in zijn of haar vermogen ligt, om de beste ouder van de wereld te zijn. Dat het geduld soms opraakt is niet onlogisch met alle verwachtingen, drukte en afleidingen van tegenwoordig. Wanneer een kindje onrust laat zien raakt dat een ouder diep en ontstaan er vaak gevoelens van ongerustheid, wat logisch is. De natuur zorgt ervoor dat je als ouder diep verbonden bent met je kindje en wanneer het niet goed lijkt te gaan met een kind, gaat het op den duur natuurlijk ook niet meer zo fantastisch met de ouders.

Tranen met tuiten

Natuurlijk wil je als ouder graag een oorzaak vinden voor het huilgedrag. Hierbij proberen ouders het gedrag van hun telg vaak te verklaren vanuit dat wat zijzelf als volwassenen als een reden kennen om te gaan huilen. Men denkt hierbij doorgaans aan zaken zoals angst, pijn of ongemak. Toch ligt dat bij kleine kinderen anders. Zij kunnen zich immers niet anders uiten dan door te huilen. En huilen dus ook wanneer het gaat om honger, stress of slaap. Ik ben daarom ook absoluut géén voorstander van het laten huilen zonder de bemoeienis van een volwassene.

Het is goed om je te realiseren dat een jong kind totaal afhankelijk is van de omgeving. Het kan zichzelf (ook letterlijk) niet redden en heeft daar dus een verzorger voor nodig die gaat uitvogelen wat er nodig is en laat voelen dat er een basis is waar het kind onvoorwaardelijk op terug kan vallen. Het laten huilen in eenzaamheid tot het huilen stopt is naar mijn smaak dan ook géén goed idee.

Wat wel opluchting kan bieden aan een onrustige baby is het z.g "verhuilen", waarbij je een baby op schoot of in nabijheid van een verzorger laat uithuilen. Met deze techniek ontlaadt het kindje op een veilige manier opgeslagen stresshormonen. Het resultaat is vaak verbluffend goed, maar vergt veel van een ouder die toch al erg vermoeid is. Soms kan de helpende hand van een buitenstaander hierbij uitkomst bieden. Een bijzonder weetje is dat opgeslagen stresshormonen zich laten zien in het gezichtje en wel aan blijvend rode oogleden. (NIET te verwarren met de z.g. ooievaarsbeet, dat staat hier los van) In het geval van het ontladen van stress of het kalmer worden van het overprikkelde zenuwstelsel, gaat de roodheid van de oogleden op den duur ook weer afnemen.

Vaak willen we snel een oplossing voor het excessieve huilen. We willen dat het stopt omdat we er onrustig van worden en zoeken heil in allerlei symptoom bestrijdende technieken. Toch is het de moeite waard om te onderzoeken waar de kink in de kabel is ontstaan, daar dit de weg is naar echte rust voor het gezin. Het zoeken naar een oorzaak is niet gemakkelijk, omdat deze soms al is ontstaan tijdens de zwangerschap. Jammer genoeg wordt hier in de reguliere hulpverlening nog maar weinig rekening mee gehouden. Gelukkig wijzen steeds meer wetenschappelijke onderzoeken uit dat ongunstige omstandigheden in de zwangerschap wel degelijk invloed hebben op het gedrag van een kind na de geboorte. Een voorbeeld is dat baby's die veel stress ervaren, vaak ook overmatig spugen. En wanneer de stressfactoren worden weggenomen, ook het spugen afneemt. Eigenlijk zo gek nog niet. Aangezien stress ook bij volwassenen kan zorgen voor brandend maagzuur en reflux klachten.

Bovendien is het zaak om als ouders op zoek te gaan naar de gebruiksaanwijzing van je kind. Daar is veel tijd voor nodig, iets wat tegenwoordig lastig kan zijn voor jonge ouders in combinatie met werk en ambities.

Rust, regelmaat en voorspelbaarheid

Wanneer er onrust is bij baby's is het natuurlijk van belang om uit te laten sluiten of er een lichamelijke factor aan ten grondslag ligt. Pas wanneer dit is uitgesloten, door een bezoek aan een arts, kan je de pijlen gaan richten op de andere kant van de medaille. Hier kan bijvoorbeeld een babycoach of babyconsulent je bij helpen en inzichten geven. Dit traject is een combinatie van het zoeken naar waar de onrust in het gezin ooit begon (oorzaak), het leren kijken naar de behoefte van je kind en het toepassen van technieken die zorgen voor stress release. Het wegnemen van stress kan d.m.v. het aanbrengen van regelmaat en voorspelbaarheid in het dagritme. Een jong kind kan zichzelf namelijk nog niet reguleren en vaart wel bij het aanreiken van een ritme dat steeds in eenzelfde patroon wordt herhaald. Hierdoor gaat de baby uiteindelijk zelf het ritme herkennen, het slijt als het ware in als een gewoonte. Het effect hiervan is dat het kind op den duur "weet" wat er van hem/haar verwacht wordt bij bepaalde handelingen en dat brengt rust. (Denk hierbij bijvoorbeeld aan een slaapritueel.)

Aangezien een baby nog zo intens verbonden is met het gevoel en de ouders, kunnen stressfactoren van ouders mede een rol spelen in het ontstaan van de onrust bij de baby. Juist hier is vaak winst te behalen! Overbelaste en gestresseerde ouders missen gemakkelijker de signalen die baby's uitzenden met lichaamstaal. In dit geval kan de onrust bij baby's een heus probleem worden. Men raakt zo van de regen in de drup. Ook dit is een factor die nader bekeken en besproken kan worden, want om iets te kunnen waarnemen moet je wel weten waar je naar moet kijken. Sommige mensen zijn namelijk totaal niet op de hoogte van het feit dat baby's ware meesters zijn in lichaamstaal en mimiek!

De benadering van een huilbaby kan dus niet over één kam worden geschoren. Het mag duidelijk zijn dat er vele redenen kunnen zijn van het ontstaan van onrust en evenzoveel verschillende mogelijkheden om het aan te pakken. Hierbij is het van groot belang dat er een plan van aanpak komt dat past bij de persoonlijkheden van de ouders en de individuele behoeften van het kind.